کد مطلب:223184 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:235
قدمگاه و یا مسجد علیّ بن موسی الرضا(ع)
قدمگاه و یا مسجد علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام
یاقوت حموی در معجم البلدان و بغدادی در مراصد الاطلاع به نقل از مسعر بن مهلهل می نویسد:
در اهواز چند رود جاری است، از جمله رود ششتر (شوشتر) است كه به وادی عظیمی می رود و در وادی پلی بر روی آن بسته اند و بر روی پل مسجد وسیعی ساخته اند... در این وادی، شادروان محكمی از سنگ ساخته شده، به اندازه مخصوصی كه آب را به قاعده به چند بخش تقسیم می كند. و روبروی شادروان، مسجد علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام است كه وقتی حضرت از مدینه به خراسان تشریف می بردند، ساختند.
( مرآت البلدان، 132/1. )
گزارشی نیز از مقدسی در احسن التقاسیم (تألیف 5علیه السلام 3) وجود دارد و در آن اشاره به یك پل و مسجد و شادروان دارد كه در میان رودخانه دجیل (كارون) قرار داشت. این پل توسط امیر عضد الدوله ویران و از نو بنا شد و بنا به ( جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ص 254. )
گفته مقدسی مسجد، مشرف بر رودخانه است.
( جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ص 252 و 254. )
امروزه در شمال غرب شهر شوشتر بقایایی از این پل مانده است. این پل را پل شادروان شوشتر، پل شادروان شاپوری و یا شادروان قیصری هم می نامند. بنای شادروان را به دوران قبل از اسلام در زمان شاهپور أوّل نسبت می دهند و در این باره روایتهای افسانه ای نیز نقل شده است كه چون شاهپور «والرین» قیصر روم را در جنگ اسیر ساخت او را به ساختن این شادروان برانگیخت.
( تاریخ پانصد ساله خوزستان، چاپ دوم، ص 3صلی الله علیه واله - 54؛ فردوس، 10 - 8، 12، 13، 8 - علیه السلام 14، 159، صلی الله علیه واله صلی الله علیه واله 1، 3علیه السلام 1 - 0علیه السلام 1؛ جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ص صلی الله علیه واله - 252. )
علاوه بر آنچه یاقوت حموی و مقدسی ارائه داده اند، تاریخهای محلی شوشتر، دزفول و خوزستان از وجود چندین بقعه و منزلگاه یا نظرگاه منسوب به إمام علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام در نواحی شوش و دزفول، سخن می گویند.
سه بقعه به نام إمام رضا دیمی وجود دارد كه دو تای آن در شهر شوشتر، كمی دورتر از پل شاه علی و لشكر. و دیگری در شرق این شهر، مشرف به رودخانه ( دیار شهریاران، بخش أوّل، 1/علیه السلام علیه السلام علیه السلام . )
شطیط است. بقعه سوم نیز در شهر دزفول و در ضلع شرقی این شهر در كنار كوره آجرپزی قرار دارد.
نام دیمی كه به دنبال نام إمام رضاعلیه السلام افزوده شده، بنابر گفته مؤلف تذكرة الاخبار از بقعه اخیر كه در صحرای «دیم سبیلی» واقع بوده، گرفته شده و در زبان مردم به إمام رضا دیمی شهرت یافته است. شرف الدین شوشتری در این باره می نویسد: دیم به لفظ شوشتری، جای بی آب را گویند و می افزاید كه سه بقعه در شوشتر به همین نام است.
علاوه بر بقاع إمام رضا دیمی بقعه ای به نام «شاخراسون» (شاه خراسان) یكی در دزفول و دیگری در شوشتر وجود دارد و در این شهر اخیر دو بقعه دیگر به ( تذكرة الاخبار ومجمع الابرار، ص 38. )
( دیار شهریاران، بخش أوّل، 9/1صلی الله علیه واله 8. )
نامهای «إمام ضامن در حوالی كنارستان و بقعه إمام رضاعلیه السلام در حوالی بلوك عقیقی ( همان، ص 1علیه السلام علیه السلام . )
دیده می شود.
وجود این بقاع و یا قدمگاهها در شهر دزفول و شوشتر قابل تأمّل است و در نگاه أوّل می رسانند كه حضرت رضاعلیه السلام در مسیر راهشان به خراسان از اهواز به سمت شوشتر و دزفول عزیمت كرده اند. قبل از آن كه به اثبات و یا ردّ این نظریه بپردازیم، لازم است اطلاعات بیشتری درباره این بقاع و قدمگاهها در دو شهر شوشتر و دزفول به دست دهیم.